ERETNA DEVLETİ

[YÖNETİCİ]

ERETNA DEVLETİ

14.yüzyılda Orta Anadolu’da kurulmuş bir Türk devletidir. Kısa sürmüş, fakat tarihte önemli bir yer almıştır.

Bir İlhanlı komutanı olan Alaettin Eretna Bey, 1327’de İlhanlılar’ ın Anadolu genel valiliğinde vekaleten bulunuyordu. Orta Anadolu’da bağımsız kalmak isteyen Eretna Bey 1335’e kadar 5 yıl Memlükler’ e bağlı olarak İlhanlılarla ilgisini kesti. Devlet 1345’den 1380’e kadar bağımsız olarak yaşadı.

Dört hükümdar değiştiren Eretna Devleti’nin başkenti Sivas’tı. Sonra Kayseri oldu. Devlet bugünkü Erzurum, Erzincan, Tokat, Yozgat, Amasya, Samsun, Ankara, Niğde, Kayseri, Sivas, Gümüşhane ve Giresun illerinin toprakları üzerinde kurulmuştu.

Eretna Devletine, devletin veziri olan Kadı tarafından son verildi ve yerine pek kısa devam edecek olan Kadı Burhanettin Devleti kuruldu.

ÖNEMLİ OLAYLAR

Eretna Bey Anadolu’ya gönderilen yeni İlhanlı valisi Büyük Şeyh Hasan’ın güvenini kazanmıştı. Bir süre sonra İlhanlı Devletinde karışıklık çıkınca Büyük Şeyh Hasan İran’a gitmişti. O da Timurtaş gibi yerine Eretna Beyi vekil bırakmıştı.

Büyük Şeyh Hasan saltanat mücadelesi sırasında Timurtaş’ ın oğlu Küçük Şeyh Hasan’a yenilince Eretna Bey bağımsızlığını ilan etti. Ancak Küçük Şeyh Hasan’la savaşmak zorunda kalmıştı. Yapılan savaşı Eretna Bey kazandı. Bu galibiyetten sonra şöhreti artan Eretna Bey bir çok önemli şehirlere hakim oldu.

Eretna’ nın Beyleri, onun yerine Gıyaseddin Mehmed’ i geçirdiler. Yönetimi ise kendileri üstlendiler. Bir süre sonra vezir Hoca Ali Şah isyan etti. Ancak Mehmet Bey Hoca Ali Şah’ ı ortadan kaldırarak durumunu güçlendirdi. Sonra Mehmet Bey öldürüldü. Yerine oğlu Aladdin Ali hükümdar oldu.

Bu karışıklıklar Eretna Devleti’ni zayıflattı. Beyler arasındaki mücadelede Kayseri kadısı Burhaneddin ön plana çıktı.

ERETNA BEY

Eretna Bey Uygur Türklerindendi. İlhanlı devletinin Anadolu valisi Timurtaş’ ın emrinde hizmet görüyordu. Timurtaş, İlhanlı devletindeki iç çekişmeler sebebiyle Anadolu’da tutunamayıp kaçarken (1328) yerine Eretna Bey vekil olarak bırakmıştı. Eretna Bey Anadolu’ya gönderilen yeni İlhanlı valisi Büyük Şeyh Hasan’ın da güvenini kazanmıştı. Bir süre sonra İlhanlı devletinde karışıklık çıkınca Büyük Şeyh Hasan İran’ a gitti. O da Timurtaş gibi yerine Eretna Bey’ i vekil olarak bıraktı. Bilgin, cesur ve hayırsever bir hükümdar olan Eretna Bey ülkesini başarıyla yönetti ve 1352’ de Kayseri’ de öldü.

ALEADDİN ALİ BEY

Mehmet Bey babası kadar başarılı olamadı. Daha sonra oğlu Aleaddin Ali Bey hükümdar oldu. Fakat o da ülkeyi karışıklıktan kurtaramadı. Bu durumdan yararlanan Karamanoğulları Niğde, Aksaray ve Kayseri’yi aldılar. Bu arada Ali Bey Kadı Burhanettin’ in gayretiyle Kayseri’yi kurtardı. Ancak vefat etti. Yerine oğlu Mehmet geçti.